Çekirge: Oyun, Yaşam ve Ütopya
Suits, kitabında oyunları "gönüllü olarak gereksiz engelleri aşma çabası" olarak tanımlıyor. Bu tanım, oyunların doğasını ve insanların neden oyun oynadığını anlamak için temel bir çerçeve sunuyor bize. Yazar, oyun oynamanın insan yaşamının ideal bir parçası olduğunu ve ütopya kavramının merkezinde yer alması gerektiğini savunurken, oyunların sadece eğlence değil, aynı zamanda insan deneyiminin anlamlı bir bileşeni olduğunu öne sürüyor.
Yazar, iştah açıcı tutum (lusory attitude) kavramını tanıtarak, oyun oynayan bireylerin oyunun kurallarını kabul ederek, bu kuralların getirdiği kısıtlamaları benimsediklerini belirtiyor. Bu tutum, oyuncuların oyunun getirdiği zorlukları gönüllü olarak kabul etmelerini ve bu sayede oyunun anlamlı hale gelmesini sağlıyor. Örneğin, bir maraton koşucusu, bitiş çizgisine ulaşmak için en hızlı yolu seçmek yerine, belirlenen parkuru koşarak tamamlamayı tercih eder; çünkü oyunun kuralları bunu gerektirir. Çekirge'de tanımlamalar ve örneklerle son derece açık şekilde işleniyor tüm konular. Okurken keyif alarak kendinizden geçiyorsunuz. Bu arada Çekirge isminin nereden geldiğini de az çok tahmin etmişsinizdir diye düşünüyorum.
Suits, ütopya kavramını ele alırken, ideal bir dünyada tüm faaliyetlerin tamamen gönüllü olacağını ve bu nedenle oyun oynamanın yaşamın merkezi bir unsuru haline geleceğini savunuyor. Bu görüş, oyunların sadece boş zaman etkinlikleri olmadığını, aynı zamanda insanın kendini gerçekleştirmesi ve anlam arayışı için temel bir araç olduğunu gösteriyor yazara göre.
Değerli bir inceleme olan kitabın bu değişik, seçici ve güzel yaklaşımına rağmen hem yayımlandığı dönemde hem de günümüzde sınırlı bir ilgi gördüğünü belirtmeden geçmeyeyim. Zamanla bazı çevrelerde değerli bir eser olarak kabul edilse de genel okur için fark edilmemiş ya da dikkate alınmamış bir yapıt olarak duruyor hala. Oyun tanımı ve oyunların insan yaşamındaki yeri üzerine yaptığı derin analizler, övgüyle karşılanması gereken türden. Yine de Suits'in bazı argümanlarının tüm yönleriyle ikna edici olmadığını belirteyim. Belki de ikna edici ama ben olamadım, bilemiyorum.
Çekirge: Oyunlar, Yaşam ve Ütopya, oyun kavramını felsefi bir perspektiften ele alarak, oyunların insan yaşamındaki derin anlamını ve önemini ortaya koyan bir yapıt. Bernard Suits'in akıcı ve düşündürücü anlatımı, okuyuculara oyunların sadece eğlence değil, aynı zamanda yaşamın anlamlı bir parçası olduğunu gösteriyor. Arada fazlaca akademik bir dile doğru evrilse de genel okur için okunması çok da zor olmayan bir kitap. Gerçi biraz da okur zorlasın kendini, değil mi ama? Kitabın, oyun felsefesi ve insan deneyimi üzerine düşünen herkes için değerli bir kaynak niteliğinde olduğunu düşündüğümü belirterek sonlandırayım.
YORUMLAR